Ochrona środowiska naturalnego
KGHM Polska Miedź S.A. to przedsiębiorstwo działające według zasad odpowiedzialności społecznej. Jako takie podejmuje inicjatywy mające na celu ograniczenie do minimum negatywnego wpływu na środowisko
Idea zrównoważonego rozwoju, a w szczególności poszanowania środowiska to jedne z najważniejszych zasad determinujących aktywności Spółki.
W realizacji przedstawionych powyżej haseł przyświeca nam również świadomość odpowiedzialności nie tylko wobec współczesnych, ale również przyszłych pokoleń. W związku z tym w naszych działaniach z zakresu zrównoważonego rozwoju staramy się szukać najlepszych rozwiązań służących zaspokojeniu zapotrzebowania na miedź i inne metale. Czynimy to z uwagi na rosnącą liczebność populacji, która w 2040 roku może przekroczyć 9 miliardów. Jednocześnie mamy świadomość stałego wzrostu wskaźnika Earth Overshoot Day (dla 2019 roku zapotrzebowanie na zasoby na Ziemi przekracza jej możliwości odtworzeniowe o 75%). Tendencję tę ilustrują poniższe wykresy:
Każe nam to poszukiwać rozwiązań służących nie tylko zaspokojeniu istniejącego popytu rynkowego, ale także ochronie środowiska naturalnego.
Działania te przygotowujemy i wdrażamy w zgodzie z obowiązującymi regulacjami, niekiedy nawet wyprzedzając poszczególne trendy i przepisy. Komunikując naszą aktywność dotyczącą szeroko rozumianej ochrony, środowiska bazujemy na wskazaniach dokumentu Implementing the Recommendations of the Task Force on the Climate-Related Financial Disclosures (TCFD) z czerwca 2017 roku oraz komunikatu Komisji Europejskiej 2019/C 209/01 z 19 czerwca 2019 roku, dotyczących sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych – Suplementu dotyczącego zgłaszania informacji związanych z klimatem.
Chociaż KGHM Polska Miedź S.A. od lat konsekwentnie wdraża kolejne regulacje związane z ochroną środowiska, mamy obecnie do czynienia z sytuacją zupełnie nową. Dynamika, rozmach oraz całościowy charakter Europejskiego Zielonego Ładu sprawiają, że przedsiębiorstwa muszą zmierzyć się z nieznanymi dotychczas wyzwaniami.
Pierwszym, najbardziej podstawowym z nich jest szybko rosnąca liczba regulacji prawnych odnoszących się do ochrony klimatu i środowiska. Nakłada się na to wzrost stopnia ich złożoności, co skutkuje dodatkowymi kosztami i ryzykiem dla procesów produkcyjnych. W efekcie – niezależnie od intencji inicjatorów oraz twórców owych norm – zagrożona jest ciągłość funkcjonowania europejskich łańcuchów wartości.
Kolejna kwestia łączy się z wpływem, jaki główny cel polityczny UE wywiera na szeroko rozumiane otoczenie przedsiębiorstw. Jego skala coraz częściej wykracza poza literalne wymogi poszczególnych aktów prawnych. Mamy tu do czynienia z rozwijaniem się zbioru niepisanych (ale nierzadko wymaganych na równi z formalnie obowiązującymi) zasad i oczekiwań dotyczących szeroko rozumianej ochrony środowiska. Wskutek tego istotne jest już nie tylko spełnianie formalnie obowiązujących norm, ale również stałe nadążanie za trendem i wiążącymi się z nim społecznymi oraz rynkowymi oczekiwaniami. Dla biznesu jest to kolejne ryzyko, ale i szansa. Ci, którzy trafnie zdiagnozują rozwój tego typu tendencji, będą mogli zawczasu się w nie wpisać, polepszając własną pozycję konkurencyjną.
Istotnym zagadnieniem jest także powiązanie norm i trendów z faktycznymi możliwościami ich implementacji. W niektórych obszarach związanych z ochroną środowiska mamy dzisiaj sytuację, w której dynamicznemu zaostrzaniu wymagań nie towarzyszy adekwatny postęp technologiczny umożliwiający osiągnięcie zamierzonych celów.
Do tych wszystkich trendów i regulacji trzeba podchodzić w sposób systemowy i z głową. Nie możemy panikować, ale też nie wolno nam ignorować szans i zagrożeń. Od 2019 roku prowadzę w KGHM Polska Miedź S.A. zespół regulacyjny, którego zadaniem jest właśnie odpowiednio wcześnie zidentyfikować ryzyka, aby móc się przed nimi wybronić lub przekuć je w oręż na konkurencyjnym rynku. Nasza Spółka, dzięki odpowiedzialnemu prowadzeniu biznesu, jest już dzisiaj europejskim liderem w produkcji metali nieżelaznych. Nasi klienci doceniają to, że kupowane przez nich produkty powstają w przedsiębiorstwie działającym na najwyższych światowych standardach, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Jestem głęboko przekonany, że poradzimy sobie również w nowej, zielonej Europie zdefiniowanej przez Nowy Zielony Ład.
Inwestycje proekologiczne
Grupa KGHM
ponad 186 milionów PLN
Wydanych w 2020 roku przez Spółkę KGHM na realizację inwestycji proekologicznych1
[w tym największe wydatki w wysokości ponad 43 mln pLN poniesione na budowę instalacji do usuwania arsenu i rtęci z gazów przed instalacją Solinox w Hucie Miedzi Legnica w ramach programu BATAs]
1 Ograniczające emisję zanieczyszczeń do atmosfery
Korzystając z opracowanej przez Natural Capital Coalition definicji i metodyki określania kapitału naturalnego, Grupa Kapitałowa KGHM zdefiniowała jako źródło swoich ekonomicznych i społecznych korzyści następujące zasoby: surowce mineralne (rudy metali żelaznych i nieżelaznych, sole sodowe i potasowo-magnezowe, kruszywa pochodzenia organicznego lub mineralnego i produkty ropopochodne), wodę, drzewa (drewno), i powietrze.
Bazując na idei zrównoważonego wykorzystania kapitału naturalnego, określiliśmy trzy kluczowe obszary zainteresowania Grupy Kapitałowej KGHM:
ochrona klimatu i powietrza
gospodarka wodno-ściekowa
gospodarka odpadami i realizacja idei Gospodarki w Obiegu Zamkniętym
Ochrona klimatu i powietrza
Grupa Kapitałowa KGHM dostrzega występowanie istotnych zmian klimatycznych spowodowanych przez wzrost średnich temperatur. Mamy również świadomość, że główną przyczyną tego procesu jest rosnąca emisja i nagromadzenie gazów cieplarnianych (greenhouse gas – GHG) w atmosferze. Jest to fakt stwierdzony na podstawie konsensusu naukowego IPCC. Zaburzyło to naturalną cyrkulację tych gazów polegającą na równoważeniu ich emisji poziomem asymilacji w środowisku. Powoduje to, szczególnie w ostatnich latach, zwiększanie dynamiki tzw. efektu szklarniowego. Efektem tych zjawisk jest występowanie dynamicznych zjawisk pogodowych (burze, nawałnice, huragany, susze), a także zmian klimatycznych (podnoszenie się poziomu średniorocznej temperatury, spadek średniej ilości opadów i dalej obniżanie się poziomu wód oraz postępujące stepowienie terenu).
W poczuciu odpowiedzialności za sposób realizacji swoich działań biznesowych, Grupa Kapitałowa KGHM podejmuje prace służące zmniejszeniu tempa negatywnych zmian klimatycznych. Tym samym włączamy się w globalne działania społeczności międzynarodowej a także poszczególnych krajów i przedsiębiorstw zmierzające do realizacji zapisanych w tzw. Agendzie 2030 celów zrównoważonego rozwoju ONZ.
Docelowo działania te będziemy prowadzili w pełnym układzie systemowym, jaki proponuje Komunikat Komisji Europejskiej. Ustanawia on wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych: Suplement dotyczący zgłaszania informacji związanych z klimatem (2019/C 209/01) wraz z załącznikiem w postaci Zaleceń Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (TCFD), w części dotyczącej Metals and Mining. Pomimo nieobowiązkowego obecnie charakteru powyższych dokumentów Grupa rozpoczęła prace służące wprowadzeniu wynikającej z nich systematyki i sposobu raportowania.
Punktem wyjścia stało się określenie istotności informacji związanych z klimatem dla Grupy Kapitałowej KGHM. W oparciu o wytyczne ekspertów z Akademii Górniczo-Hutniczej i korzystając z narzędzia badania istotności czynników raportowania określiliśmy, że dla Grupy Kapitałowej KGHM informacje związane z klimatem ma wysoki poziom istotności. Wskazaliśmy również, że ich znaczenie utrzyma się na tym poziomie zarówno w perspektywie krótko, średnio, jak i długoterminowej i będzie miało odniesienie do całego łańcucha wartości Grupy KGHM.
Definiując poszczególne przedziały czasowe uznaliśmy za:
- krótki okres perspektywę czasową bieżącej strategii Grupy Kapitałowej KGHM S.A.
- średni okres perspektywę roku 2030 – daty realizacji celów emisyjnych Unii Europejskiej i Polski wynikających z Porozumienia Paryskiego (COP21)
- długi okres perspektywę roku 2050 – roku realizacji przez Unię Europejską zamierzenia pozostania neutralną klimatycznie
Oceniliśmy, że w raportowanym i przyszłym okresie Grupa Kapitałowa KGHM nie posiada i nie będzie posiadać bardzo wysokiego bezpośredniego wpływu na klimat. Podstawowe wytwarzane przez Grupę produkty trafiają jako surowce do branż, które zostaną poddane silnemu wpływowi transformacji niskoemisyjnej (produkcja budowlana, motoryzacyjna, energetyka). Wspomniana transformacja będzie polegała na wykorzystaniu nowych technologii obniżających emisje gazów cieplarnianych i zastępowanie nimi dotychczas wykorzystywanych technologii wysokoemisyjnych. W porównaniu do dotychczas stosowanych rozwiązań technologie niskoemisyjne w większym stopniu wykorzystują produkty Grupy, w szczególności miedź, srebro oraz ołów. Osiągnięcie neutralności klimatycznej będzie więc możliwe jedynie w przypadku zapewnienia wystarczającej ilości produkowanych przez Grupę metali. W 2017 roku Bank Światowy wskazał w swoim raporcie, że do 2050 roku potrzebne będzie o 300% więcej metali dla turbin wiatrowych, o 200% więcej do wytwarzania paneli słonecznych i aż o 1000% więcej do produkcji akumulatorów. W latach 2020–2050 w technologiach, od których oczekuje się zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w UE o 75%, potrzebne będzie 22 mln ton miedzi. Wynikające z tych uwarunkowań trendy rynkowe będą pozytywnie wpływały na popyt na produkty Grupy.
Patrząc na zmiany klimatyczne w szerszym ujęciu, Grupa KGHM dostrzega także wpływ uwarunkowań środowiskowych na własną sytuację finansową oraz na wynikające z nich istotne i długotrwałe ryzyka fizyczne. Obserwowane nasilenie anomalii pogodowych może wpływać na proces produkcyjny Grupy m.in. poprzez obniżenie poziomu wody w rzekach, co będzie miało wpływ na możliwości zrzutu nadmiaru zasolonej wody nadosadowej z Obiektu Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych „Żelazny Most” (wielkość zrzutu jest ściśle powiązana z przepływem wody w Odrze). Określono także, że kwestią istotną jest ryzyko przerw w dostawach energii elektrycznej i innych mediów energetycznych ze względu na nawałnice i huraganowe wiatry.
Należy stwierdzić, że Grupa Kapitałowa KGHM posiada odpowiednie zasoby, wiedzę, kompetencje i postawę, by włączać się w stosowanie nisko i zeroemisyjnych źródeł energii, ograniczania emisji, a także poprawy efektywności energetycznej.
- Udział Spółki w europejskim systemie handlu emisjami (ETS) realizowany poprzez monitorowanie i raportowanie emisji dwutlenku węgla oraz zakup uprawnień na pokrycie emisji. Buduje to świadomość wpływu uwarunkowań klimatycznych na sytuację finansową przedsiębiorstwa i stymuluje do poszukiwania i wdrażania nowych niskoemisyjnych rozwiązań i technologii. W wyniku takich działań KGHM zredukowała emisje CO2 z procesów hutniczych poprzez zmianę technologii pieca szybowego na zawiesinowy, a także zastąpiła część energetycznych jednostek opalanych miałem węglowym zasilanymi niskoemisyjnym gazem ziemnym blokami gazowo-parowymi.
- Zgodnie z opublikowanymi w Decyzji Wykonawczej KE 2016/1032 konkluzjami dotyczącymi najlepszych dostępnych technik „BAT” w zakresie produkcji metali nieżelaznych KGHM realizuje procesy inwestycyjne celem dostosowania instalacji dalszego obniżania emisji i negatywnego wpływu na środowisko.Grupa Kapitałowa KGHM zainaugurowała prace nad polityką klimatyczną, która będzie stanowić systemowe rozwiązanie służące wdrożeniu Komunikatu Komisji Europejskiej stanowiącego wytyczne dotyczące sprawozdawczości w zakresie informacji niefinansowych: Suplement dotyczący zgłaszania informacji związanych z klimatem (2019/C 209/01), wraz z załącznikiem w postaci Zaleceń Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (TCFD) (w części dotyczącej Metals and Mining). W perspektywie średnio i długookresowej zaadresuje ona również cele ilościowe z zakresu:
- obniżenia emisji bezpośrednich GHG (scope 1) i pośrednich (scope 2 i 3)
- poprawy efektywności energetycznej
- podniesienia poziomu zużycia energii ze źródeł odnawialnych
- minimalizacji działań w rejonach narażonych na długotrwałe lub ostre ryzyko fizyczne
- zwiększenia odsetka produktów związanych z działalnością spełniającą kryteria istotnego przyczyniania się do łagodzenia skutków zmian klimatu lub przystosowania się do łagodzenia skutków tych zmian
- angażowania się w system zielonego finansowania wynikającego z nowej taksonomii
- Grupa Kapitałowa KGHM od wielu lat prowadzi i będzie prowadzić także w przyszłości szereg własnych, niewymuszonych regulacjami działań służących ochronie klimatu i powietrza. Ich zestawienie za 2020 rok został przedstawiony w dalszej części niniejszego rozdziału.
Gospodarka wodno-ściekowa
Woda to jeden z najcenniejszych zasobów przyrodniczych. W celu potwierdzenia, że działania firmy spełniają rygorystyczne normy ochrony środowiska, KGHM Polska Miedź S.A. regularnie monitoruje jakość wód gruntowych i powierzchniowych w otoczeniu swoich zakładów.
Do wyprodukowania miedzi niezbędna jest woda. Wykorzystujemy m.in. podczas wzbogacania rudy (flotacji), hydrotransportu odpadów, a także w ciągu technologicznym w hutach.
Woda w procesie wzbogacania rudy (flotacji)
W KGHM Polska Miedź S.A. funkcjonują trzy podziemne kopalnie miedzi, które wydobywają rudę znajdującą się na głębokości 400-1200 m. Z uwagi na stały dopływ wód z górotworu do wyrobisk górniczych w celu umożliwienia funkcjonowania kopalń konieczne jest jej ciągłe wypompowywanie na powierzchnię (każdej doby usuwamy w ten sposób około 85 000 m3 słonej wody kopalnianej). W zależności od głębokości zalegania wydobytej rudy woda zawiera od 0,2 do 140 g/l Cl– i około 2,8 g/l SO42. Wody kopalniane wydobywane z głębszych partii złoża są bardziej zasolone, ale ich objętość jest mniejsza.
Na powierzchni, przy każdym zakładzie górniczym i zakładzie wzbogacania rud, znajdują się zbiorniki retencyjne gromadzące: wody opadowe, przelewy wód chłodzących, a także wydobywane wody kopalniane. Ze zbiorników woda jest pompowana do obiegów flotacyjnych (w niektórych przypadkach trafia do nich bezpośrednio woda kopalniana). W ten sposób ani woda kopalniana, ani ścieki nie są odprowadzane do lokalnych rzek. W zakładach wzbogacania rud cała woda jest przechowywana w systemach zamkniętych i wykorzystywana do hydrotransportu odpadów poflotacyjnych do obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych „Żelazny Most”, gdzie następuje sedymentacja cząstek stałych. Woda z OUOW „Żelazny Most” poprzez system wież dekantacyjnych, jest zawracana do zakładów wzbogacania rud.
Ponieważ system wodny jest stale zasilany wodami kopalnianymi i deszczowymi, istnieje potrzeba usuwania ich nadmiaru. Woda z OUOW „Żelazny Most” odprowadzana jest grawitacyjnie rurociągiem o długości 20 km do rzeki Odry. Ilość i jakość odprowadzanej wody jest ściśle kontrolowana. Ogólną zasadą jest utrzymanie stężenia sumy Cl– i SO42- na poziomie poniżej 1 g/l w wymieszanej wodzie Odry poniżej miejsca zrzutu. W praktyce ilość zrzucanej wody kontrolowana jest zgodnie z formalną tabelą, która uwzględnia aktualny przepływ Odry i jej zasolenie. Pozwolenie na zrzut zawiera również inne postanowienia dotyczące stężenia substancji rozpuszczonych oraz natężenia przepływu wody. Woda może być zrzucana tylko wtedy, gdy przepływ Odry jest większy niż 17,5 m3/s, a przepływ zrzucanej wody dekantacyjnej jest mniejszy niż 2 m3/s. W odprowadzanych wodach ilość zawiesiny ogólnej musi być utrzymywana na poziomie poniżej 35 mg/dm3. Wielkość stawu osadowego, a zwłaszcza jego powierzchnia, sprawia, że sedymentacja odpadów poflotacyjnych jest bardzo skuteczna, a zawiesina ogólna w wodzie jest zwykle utrzymywana na poziomie poniżej 35 mg/dm3. Podczas wietrznej pogody można jednak zaobserwować wyższe stężenia zawiesiny w wodzie, co wymaga jej dodatkowego uzdatniania. Sytuacja ta jest kontrolowana dzięki ciągłym pomiarom mętności odprowadzanej wody. Gdy jest ona zbyt wysoka, woda dekantacyjna jest przekazywana do pobliskiej oczyszczalni ścieków w celu redukcji zawiesiny. Po takim oczyszczeniu woda jest pompowana do rurociągu, który odprowadza ją do Odry.
Woda w procesie produkcji miedzi elektrolitycznej
W KGHM Polska Miedź S.A. funkcjonują dwie huty: Huta Miedzi Legnica z instalacją pieca szybowego oraz Huta Miedzi Głogów z dwoma instalacjami pieca zawiesinowego.
Obydwie huty zużywają znaczne ilości wody (ok. 11 mln m3 rocznie), za dostarczanie której odpowiedzialna jest spółka Energetyka Sp. z o.o. z Grupy KGHM (woda pobierana z rzeki Kaczawy trafia do Huty Miedzi Legnica, natomiast na potrzeby Huty Miedzi Głogów dostarczana jest woda pobierana z rzeki Odry).
Woda wykorzystana w procesach produkcyjnych kierowana jest z powrotem do spółki Energetyka celem oczyszczenia. Pracujące na rzecz Huty Głogów i Huty Legnica oczyszczalnie ścieków przemysłowych są wyspecjalizowane w usuwaniu metali ciężkich, w tym szczególnie trudnych związków arsenu oraz rtęci i kadmu. Technologia oczyszczania ścieków opiera się głównie na procesach neutralizacyjnych, wspomaganych koagulantami oraz flokulantami.
Ze względu na wysoką jakość ścieków około 30% ich globalnego strumienia wykorzystywane jest ponownie w procesach technologicznych hut.
Pozostałe ścieki oczyszczone w ilości około 8 mln m3 odprowadzane są do rzeki Odra (w przypadku Huty Miedzi Głogów) oraz do zasilającego rzekę Kaczawę potoku Pawłówka (w przypadku Huty Miedzi Legnica).
